Condoleren in coronatijd

2021 was voor mij (en mijn familie) een ontzettend zwaar jaar. Morgen is het alweer een jaar geleden dat mijn vader overleed en hij een begrafenis in Coronatijd had. Een verschrikkelijke periode volgde, het gemis en de leegte die hij achterliet is met geen pen te beschrijven. Maar wat is het jaar ontzettend snel gegaan en wat heeft hij al weer vele momenten met zijn kleindochter gemist. Het doet pijn en ik kan niet ontkennen dat ik het nog steeds elke dag lastig vind. Net als hoe het condoleren in Coronatijd ging vorig jaar.

Mensen die dichtbij stonden die alleen een appje stuurden met “gecondoleerd” en van wie je verder nooit wat hoorde. Ja! Ik besef dat het lastiger is in deze gekke tijd, maar dat het soms pijn deed is helaas ook een feit…. Het was niet dat mijn goudvis was overleden, maar mijn vader. Ik besef me dat het voor mij veel pijnlijker was dan voor een buitenstaander en dat sommige mensen ook niet altijd goed wisten wat ze moesten zeggen of hoe ze zich moesten gedragen. Het leek wel alsof bepaalde mensen door Covid 19 ook veel afstandelijker zijn geworden.

Condoleren in Coronatijd

Het Covid-19 tijdperk is voor niemand makkelijk geweest. In het begin van het coronavirus leefden veel mensen in angst, durfden niet meer in contact met andere te komen of bleven uit voorzorg thuis. Vlak daarna kwam de eerste lockdown: blijkbaar is corona niet zomaar een griepje die zo voorbij gaat, maar is het erg heftig. Dit heeft enorme gevolgen gehad voor de economie, maatschappij en onze (mentale) gezondheid. Ook ik ging er in het begin anders mee om. Ik was panisch, doodsbang dat ik mijn ouders zou besmetten. Mijn ouders en schoonvader vonden het erg moeilijk dat ze hun kleinkind niet zagen. Nu heb ik er soms ook zo een spijt van dat ik haar weghield bij mijn vader, terwijl hij nog zo kort te leven had. Ondanks dat ik alles natuurlijk met de beste bedoelingen deed.

Niet alleen dat, maar er zijn ook enorm veel ernstig ziek geworden. Zo ziek, dat ze op de intensive care kwamen te liggen. In totaal zijn er tot nu toe 21.253 mensen overleden aan dit virus in Nederland, volgens de cijfers van Rijksoverheid. Heftig natuurlijk! En voor veel mensen is het coronavirus heel erg dichtbij gekomen. Wellicht ben je zelf ziek geweest, je oma/opa, beste vriend(in), moeder/vader of een ander familielid.

De kans is ook aanwezig dat je helaas iemand kent die is overleden aan corona. Hoe kun je daarmee omgaan en hoe zorg je dat de condoleance op een verantwoorde manier gebeurt? In deze blog lees je meer over hoe je kunt condoleren in coronatijd. Dit kan bij iemand zijn die is overleden aan corona, maar deze tips kunnen uiteraard ook worden toegepast op een condoleance van iemand anders. Hoe kun je in coronatijd toch nog op een veilige manier condoleren?

Condoleren betekenis

Voordat ik verder inga op de tips, wil ik je eerst graag de definitie geven van condoleren. Want, wat is condoleren eigenlijk? De letterlijke betekenis van condoleren, ook wel condoleance genoemd, is: medeleven, medelijden, rouwbeklag of deelname. Middels condoleren kun je medeleven tonen aan de directe nabestaanden nadat er een persoon is overleden. Het is een intens moment, waar emoties er altijd mogen en zullen zijn. De nabestaanden zullen dankbaar zijn dat jij meeleeft met hen. Ik was namelijk erg dankbaar voor de steun uit onverwachte hoeken. Steun om verschillende manieren; een rouwboeket, een verwenpakketje om even bij te tanken, een kaartje, een telefoontje, lieve woorden etc. Al was het gebaar voor de ander soms zo klein, voor mij betekende het echt zoveel. Er zijn veel verschillende manieren om te condoleren in coronatijd.

Wat als iemand overleden is aan Corona?

Het is natuurlijk hartstikke heftig als iemand overleden is aan corona. Aan de ene kant heb je de mensen die doen alsof er niks aan de hand is en dat corona slechts een griepje is. Dit is de andere kant van de medaille, want er zijn dus ook mensen overleden aan het virus. Dat maakt het extra lastig. Vooral als degene die aan het coronavirus is overleden al zo voorzichtig probeerde te zijn. Ook als iemand is overleden aan corona, is er ruimte voor een condoleance. Misschien is jouw beeld bij een condoleance dat er veel mensen staan of zitten en elkaar een hand geven. Dan lijkt het al snel een tegenstrijdig verhaal: handen schudden en geen afstand houden, terwijl corona zich dan juist sneller verspreid. Gelukkig zijn er meer mogelijkheden om mensen te condoleren! Hoe? Dat lees je hieronder.

Condoleren online

Als je zelf liever even geen handen schudt en de anderhalve meter wilt handhaven, dan kun je kiezen om online te condoleren. Dit kan onder andere op de website van het nationaal condoleanceregister . Condoleren in coronatijd vergt soms wat aanpassingen.

Condoleance register

Het is dus mogelijk om online te condoleren door onder andere gebruik te maken van het nationaal condoleanceregister. Hier kunnen nabestaanden van de overleden dierbare een register aanmaken. De mensen die dit register vervolgens bezoeken, kunnen een condoleance toevoegen. Deze condoleance kan van alles zijn, net zoals op een fysiek condoleance. Denk aan: een foto, gedicht of tekst over jouw gevoelens. Zo kun je toch nog een persoonlijk bericht achter laten.

Condoleance kaart

Er zijn ook andere opties. Je kunt iemand anders namelijk ook condoleren met een kaart. De ouderwetse manier die zoveel kan betekenen voor een ander. Hier wordt meestal voor gekozen als je iets verder van iemand af stond. Als je een condoleancekaart koopt, is het wel belangrijk dat je er nog iets met de hand bij schrijft. Dit maakt het persoonlijker. Maar, wat schrijf je op een condoleance kaart? Je kunt een herinnering beschrijven aan de overledene of iets wat medeleven uitdrukt naar de nabestaanden. Dit kan al zo simpel zijn als: gecondoleerd met het verlies van…. Wij kregen ontzettend veel kaartjes, ook van mensen die we al heel lang niet meer hadden gezien of gesproken. Elke dag lag de brievenbus vol, mijn moeder heeft ze allemaal bewaard. De kaartjes of eigenlijk het feit dat er toch aan ons gedacht werd, was zo een fijne gedachte. Heb je geen tijd om naar de winkel te gaan voor een kaartje? Tegenwoordig kun je ook heel makkelijk online kaartjes versturen via bijvoorbeeld Greetz.

Condoleance bloemen

Vaak zie je ook dat er bloemen worden meegenomen naar een condoleance of uitvaart. Ook dit draait om medeleven. Je laat aan de nabestaanden zien dat je aan hen denkt en dat het overlijden van een persoon je raakt. Als je liever niet bij veel mensen tegelijk bent, is het een optie om deze bloemen langs te brengen bij de nabestaanden. Dit maakt het direct heel erg persoonlijk en dit zal enorm gewaardeerd worden. Er is dan ook gelijk een momentje om naar elkaar te luisteren en er voor elkaar te zijn. Zoek vooral steun bij elkaar. Durf je niet goed langs te gaan? Laat dan een bloemetje bezorgen via bijvoorbeeld Topbloemen. Wij kregen niet alleen de meest prachtige rouwstukken voor mijn vader, maar ook na de uitvaart werden er nog regelmatig bloemen bezorgd. De rouwperiode stopt namelijk niet meteen na het moment dat iemand begraven of gecremeerd is.

Condoleren zonder handen te schudden

Het is niet gek als je in deze tijd liever geen handen schudt. Dit betekent helemaal niet dat het overlijden van een persoon je minder doet. Het is helemaal oké en logisch om extra voorzichtig te zijn. Gelukkig zijn de manieren die ik hiervoor heb gesproken prima om te condoleren zonder handen te schudden. Welke manier het beste bij jou past, is aan jou. Ik zal de mogelijkheden hieronder voor je opsommen. Ik begin bij de meest persoonlijke manier:

Bloemen brengen naar de nabestaanden.
Online condoleren via een register.
Condoleren middels een kaart.

Tot wanneer condoleren

Veel mensen worstelen met de vraag tot wanneer ze kunnen condoleren. Is het gepast om een week later nog te condoleren? Een maand of jaar later? In principe zijn er geen standaard regels of antwoorden op deze vraag. Dit heeft te maken met het feit dat elk mens op een andere manier rouwt. Over het algemeen waarderen alle nabestaanden het als je hen condoleert met hun verlies. Wat redelijk is, is afhankelijk van de persoon.

Alhoewel er geen vaste regels zijn, is het wel belangrijk om na te denken over welk termijn jij fijn zou vinden. Als iemand jou condoleert binnen een week, is dat natuurlijk hartstikke fijn. Het is recent en je hebt het hoogstwaarschijnlijk moeilijk met het overlijden van een dierbare. De maximale tijd die ik zelf zou aanhouden is ongeveer een maand. Je laat zien dat denkt aan de nabestaanden en toont medeleven. Je kunt langer wachten, maar om na een jaar nog te condoleren… Het kan natuurlijk als je iemand lang niet hebt gezien en gesproken… maar op een gegeven moment is het ook wel klaar.

Uitvaart in besloten kring

Voor of na de condoleance volgt vaak een uitvaart. Dit is de plechtigheid van het begraven of cremeren van een dode. Dit is vanwege corona vaker in een besloten kring gedaan de laatste jaren. Ook ik heb uitvaarten in besloten kring mee gemaakt. Wij hebben mijn vader niet in besloten kring begraven en ook al lag hij thuis opgebaard, iedereen was welkom. We konden de 1,5 meter waarborgen omdat het ouderlijke huis groot genoeg was. Toch vond ik het ook niet heel erg fijn dat er niet teveel mensen waren.

Uitvaart via livestream

Tegenwoordig is de uitvaart van een dierbare vaak te volgen via een livestream. Zo ben je er toch nog een beetje bij. Zelf maakte ik zo een uitvaart voor het eerst mee toen de oom van mijn man in Suriname overleed. Op mijn vader zijn uitvaart was geen livestream. Hij hield er niet van om bekeken te worden, dus we hebben er bewust voor gekozen om dit ook niet te doen na zijn dood.

Steun een ander ook in corona tijd

Mijn laatste boodschap is: steun een ander, ook juist in corona tijd. Zoek elkaar op, praat met elkaar en doorleef de pijn en verdriet. Het mag er zijn en zoek steun bij elkaar. Verschuil je niet achter Corona. “Het is Coronatijd dus ik kan niet langs komen” gaat niet altijd meer op.. Vind je het toch lastig om langs te gaan, bel dan even. Corona krijg je immers niet via de telefoonlijn. Iemand verliezen van wie je houdt is ALTIJD moeilijk. Het maakt niet uit of diegene oud of jong is, ziek of niet ziek…Pijn doet het altijd. ..Wees niet bang en kun je niet de juiste woorden vinden? Dat geeft niks… De woorden “Ik denk aan je” kunnen al heel veel doen voor iemand in de rouw…Condoleren in coronatijd is dus nog steeds ongelooflijk belangrijk…